Oleh: Hudan Nur
PAHIN pahinakan kada kawa baungkara. Manjanaki madah pahumaan wadah kita maniti rasa. Sasinggam tatak pambanihan masih haja takaluar mun maitihi kalakuan inya. Liwar. Kada kawa tehapus dalam buluh paingatan ulun nang saban hari mamintal ija dami ijaan puisi bariannya. Mun malam bahinggap di lindau urat, kacilangan buhul kiyauan mata kada lagi taturuti. Ulun baca pulang puisi-puisi pian nang meanduh. Hibak buhauan. Sri Nur Nengsih.
Bahanu bila taimbai ka sakulah inya bapadah “Udin. Udin. Sampiyan sudah juakah mambaca puisi nang ulun unjuk semalam. Semalam kita kada tetamu. Ulun hadangi. Tatap jua kada tedapat. Imbah itu ulun titipakan ai lawan Anang. Adalah inya maunjukakan nu pian?” Padahal saingat wan sapangatahuan ulun. Sri kada parnah talihat mahadang ulun. Pabila-bila? Paling jua Anang mun inya kada hauran, parak sanja ka rumah. Maantar puisi, sambil manakuni jawaban pi-ir hagan isuk harinya. Tapi kada papa jua. Ulun tatap katuju. Maski, inya lain urang banua. Tapi basa Banjar yang inya tulis dalam puisinya sampurna. Pandiranya gin, rikit banar banjarnya wan logat-logatnya. Kada katahuan kalu inya sabukuan lain urang banua. Sri mairingi kaluarganya lima walas tahun nang lalu pas abahnya manjabat pambakal kampung Sungai Tatak Ampat.
“Iih. Ada ai anaknya Haji Tukacil nu rumah maampah maghrib sumalam.”
“Kayapa manurut sampiyan?” Sri batakun pulang.
“Ai, napanya nang manurut ulun?”
“Isinya tu pang…”
“Liwar.”
“Napanya?” Sri pina balangsar kada tapi paham.
“Sri, sampiyan tu… kada kawa ulun kisahakan lagi. Ulun pina tahanyunyung samalaman. Sabatik ijaan kadada malingkaui indahnya puisi sampiyan. Liwar. Kababagusan Sri ai…”
Sri talingkup supan. Muhanya bahabang. Kahimungan.
“Antara puisinya wan nang manulisnya sama-sama kababagusan. Wan langkar-langkarnya… Ulun kada kawa mamajamakan mata. Nang taingat pian… pian… pian tatarusan…”
Bamagin Sri talintuk sanang hatinya. “Udin ni.. bisa banar… Din, ulun badahululah…”
“Bedahulu? Kanapa? Baimbai wan ulun aja… Jauh jua lagi… kada usah badadas!”
***
25 September 2004.
Ulun kirimakan riak-riak pahinakan ulun salawas talu tahun lalu. Salawas Sri bulik ka banuanya manyambung sakulah. Ka jawa. Kaya ini bunyinya;
Ulun sudah jua mambuktiakan. Baharaganya sinarai jiwa nang lupau. Manjumput ari yang kada kawa tailah. Babujur ngalih malindaui hati nang marista. Mun kawa baucap, ulun kada sanggup lagi manyaurangan. Bahindap banyu mata. Saurang mambilas parih hadang-mahadang. Kada jua tapakui. Pahin maharap kada kawa sampai. Talalu. Ngalih banar.
Mun bulih manjapai. Tasapui saliput angin nang manyirau. Manambahi padih sampai ka bumbunan. Kada jua pahin talapas kartas puisi dewi malam dari ganggaman ulun. Mun tailah, ulu hati ulun manyamak. Kada tahu jua napa panyababnya. Tagal manyasak mun bahinak. Barang sajampal buku nasi kada kawa jua tataguk.
Maitihi kartas-kartas barian pian mambawa ulun ka alam subalah. Alam impian ulun. Pamungkas lara yang salawas ngini manjanjiakan kabahagiaan. Di tambah pulang papadah abah Ibui kalu hidup kada manyambung pahinakan wara tapi manyambung mimpi nang tapagat di rukui sang widi. Urang hidup harus jua baisian mimpi. Mun kada, apa jua gunanya manajaki ulin di madah pahumaan nang licak? Bila kadada tugalan wan harap masih ada carucuk bahagia.
Ulun supan bapadah nu pian kalu ulun kada kawa guring mun kada mambaca puisi-puisi pian nang kaya papikat ulun mambuai harapan nang talanjur jauh tatanam. Maka wan ini jua ulun baharap, mudahan pian di sana kawa manyirau panji-panji kapadihan hati ulun. Baganti buhauan nang salalu ulun ganang. Ulun di sini tatap haja kaya bahari. Mahadang.
Salalu manasbihi ngaran pian,
Syamsuddin
***
Bilang ribuan kata sudah ulun buhul manyambung asa ulun nang hara mahadang. Harap-maharap, mudahan hati ini kada tagampir wan nang lain. Sambil mahadang musim katam, ulun maulangi puisi-puisi bariannya. Babanarannya, tulisan pian itu kada tapi bagus. Tapi bagi ulun sampurna mawakili hati ulun nang saban malam kakadapan, bahanu kadinginan. Tapi, mun tabaca tulisan pian, ulun marasa nyaman. Guring pun asa nyanyak.
***
23 November 2004.
Ulun wayah ngini lagi mahabui parai. Mun kadada halangan ulun handak bulik ka Banjar. Hadangi ulun lah???... Salajur ulun handak manganalakan pian lawan kawal ulun. Ulun karindangan wan pahumaan wadah kita bamain katam-kataman di padang Haji Tukacil. Ulun handak mambawai kawal ulun ngitu ka sana jua, kita kena bamainan banih baumbai…. Ah… ulun kada tapi sabar lagi!
***
1 Januari 2005
Ulun kada kawa lagi marasa kamardikaan. Ulun taikat masih. Kada mardika. Ulun kada kawa manambaikan hati nang talanjur padih. Padih banar. Imbah ngitu ulun balas pulang suratnya;
Babujur? Pian datang kasia? Ulun hadangi pian. Kaina ulun kawani pian bakuliling. Pahumaan Haji Tukacil batambah pulang, tujuh burungan jadi kita puas manugalinya. Kabar pian ini, manyumangati ulun nang sawat tahilangan panjanakan gasan isuk. Lajui datang Sri…
Selalu menasbihi ngaran pian,
Ulun pura-pura umpat himung. Dalam surat pian nang ulun baca bakalian, sabujurnya hati ulun manangis. Tapi ulun bisa apa? Ulun hanya urang kampung yang kada kawa bepadah kada. Asal ulun kawa malihat pian bahagia. Ulun rila mengubur api di hati ulun. Ulun harus mehancurakan parih kasuban luka di hati. Mun pian jua mahandaki nyawa ulun. Ulun bariakan. Ulun sadar haja pang, siapa gerang diri ulun ngini. Ulun anak urang nang umpat maambil upah mangatam di pahumaan Haji Tukacil. Nang panghasilannya babaya ada. Babaya kawa hagan makan bapais lara.
***
Pitung hari ulun mahadang. Salawas itu jua, ulun mamintal ija-ijaan nang bungaran gasan pian mun sampai ka hadapan ulun. Tau tahunan ngini ulun taumpat-umpat pian. Taumpat katuju maulah puisi. Ulun sibuk memilah ija mana nang sakiranya pas gasan pian. Sri.
Satumat imbah ngitu ulun tadiam. Malamun. Ulun taingat waktu masih di Aliyah. Ulun taingat pulang apa-apa tentang pian. Ulun paling katuju maitihi pian. Tapi pian kada tahu. Ulun paling katuju menjanaki muha pian. Langkar banar. Lasung pipit pian, mambari kapingin.
Kakawalan nang lain ada bapadah kalu muha ulun ngini kada kalah wan pamain film Sahrukh Khan. Tapi ulun kada tapi mandangarakan pandiran bubuhannya kerana pian salalu baucap kalu ulun gin kada bungas. Tapi, mun kada bungas kanapa pian masih haja hakun bakawan wan ulun? Pian diam, mun ulun batakun macam ngitu. Pian kada kawa lagi baucap, imbah tu pian takurihing. Langkar banar.
***
“Kayapa habar pian?” Ujar pian pas tadapat.
“Kaya ngini pang…” jawab ulun sambil malihat panampilan pian nang jauh banar bidanya. Wayah dahulu pian kada bisa badandan. Tapi nang ngini… Pian bagincu. Pian makai baju nang mampas di awak. Ulun pangling.
“O.. iih… Ini Bastoro kawal yang ulun kisahakan…” Sambung pian sambil bapingkut ka pinggang lalakian nang bangaran Bastoro tadi.
Ulun asa hambar manyambut tangan lalakian nang badiri di higa pian. Ulun kada lagi manganali diri pian. Kada panampilan haja nang barubah tapi kalakuan pian jua taumpat baubah.
“Sri… Ini gasan pian…” ulun unjuk puisi-puisi ulun yang sawat tapintal sambil mahadang pian ka banjar.
“Makasih… ini, ulun handak mambawa Bastoro bakitar-kitar…” Imbah itu, pian menggandeng lalakian ngitu manjauh dari hadapan ulun. Sakali lagi, ulun bisa apa?
Ulun hanya bisa managuk banyu liur. Masam.
***
Pitung hari barikutnya pian datang ka rumah ulun. Pian datang saurangan.
“Ulun handak bulik ka Jawa.. Hari ini, kami sakaluargaan handak pindah ka Jawa!” Mandangar ucapan pian ulun kada kawa baucap apa-apa lagi. Ulun kada sanggup tapisah wan pian. Walau ulun tahu pian sudah… Sisa banyu mata ulun haja nang gugur mawakili padihnya hati. Ibarat burung, halarnya rabit mandangar barita Sri, pas ulun handak meragap pian. Pian bajauh, malah maninggalakan ulun dalam limpuar banyu mata. Banyu mata urang miskin, nang hatinya tacabik-cabik manimbal maras.
***
25 September 2007
Urang tacagal salajur takijajang lawan parigal ulun. Ulun kada hingkat batantan burinik banyu mata. Ulun kada lagi ludang bapikir. Ulun mahing kada tajua taparukui manulis. Ulun masih mamintal puisi. Itu pang lagi nang bisa mambantu ulun maarit padihnya batin.
Sri masih likat dipahinakan
Sasinggam Sri meliirakan sagumpal ricuh
Ulun kada rigi manimbal maras
Mangisai prasasti di padang huma
Sri masih likat dipahinakan
Manyirau papakirma nang manggantung
Di surau limpuar
Ka ujung-ujung parakit subalah
Sri masih likat dipahinakan
Bagagararak manyurung sasinggam pirucuk
Nang bagumpal di sanarai tasbih
Sambil baucap…
Puisi-puisi ulun kada lagi sampai ka tangan pian. Ujar kurir post, pian sudah pindah alamat. Ulun kada tahu kayapa pian wayah ini. Kada sadar banyu mata baburik. Ulun bisa haja disambat panangisan, tapi kaya apa lagi?
“Astagfirullah, ulun cari kamana-mana sakalinya pian kasia? Nah, himpuakan Sri ulun handak ka pasar hulu, bajual sayur!”
“Inggih…” Jawab ulun sambil mehapus banyu mata salajur merabit puisi yang hanyar haja tuntung di gawi. Tuntung itu, ulun mangunci lawang wan perasaan ulun nang tahambur baburinik. Kada lawas, ulun mandatangi anak ulun nang bapuat.
Hinip ulun manjanaki inya. Umurnya jalan talu minggu. Ulun pusuti bumbunannya, “Sri sayang, jangan tinggalakan abah nak lah?” Imbah ngitu, ulun ciumi dahinya…***
Bahanu bila taimbai ka sakulah inya bapadah “Udin. Udin. Sampiyan sudah juakah mambaca puisi nang ulun unjuk semalam. Semalam kita kada tetamu. Ulun hadangi. Tatap jua kada tedapat. Imbah itu ulun titipakan ai lawan Anang. Adalah inya maunjukakan nu pian?” Padahal saingat wan sapangatahuan ulun. Sri kada parnah talihat mahadang ulun. Pabila-bila? Paling jua Anang mun inya kada hauran, parak sanja ka rumah. Maantar puisi, sambil manakuni jawaban pi-ir hagan isuk harinya. Tapi kada papa jua. Ulun tatap katuju. Maski, inya lain urang banua. Tapi basa Banjar yang inya tulis dalam puisinya sampurna. Pandiranya gin, rikit banar banjarnya wan logat-logatnya. Kada katahuan kalu inya sabukuan lain urang banua. Sri mairingi kaluarganya lima walas tahun nang lalu pas abahnya manjabat pambakal kampung Sungai Tatak Ampat.
“Iih. Ada ai anaknya Haji Tukacil nu rumah maampah maghrib sumalam.”
“Kayapa manurut sampiyan?” Sri batakun pulang.
“Ai, napanya nang manurut ulun?”
“Isinya tu pang…”
“Liwar.”
“Napanya?” Sri pina balangsar kada tapi paham.
“Sri, sampiyan tu… kada kawa ulun kisahakan lagi. Ulun pina tahanyunyung samalaman. Sabatik ijaan kadada malingkaui indahnya puisi sampiyan. Liwar. Kababagusan Sri ai…”
Sri talingkup supan. Muhanya bahabang. Kahimungan.
“Antara puisinya wan nang manulisnya sama-sama kababagusan. Wan langkar-langkarnya… Ulun kada kawa mamajamakan mata. Nang taingat pian… pian… pian tatarusan…”
Bamagin Sri talintuk sanang hatinya. “Udin ni.. bisa banar… Din, ulun badahululah…”
“Bedahulu? Kanapa? Baimbai wan ulun aja… Jauh jua lagi… kada usah badadas!”
***
25 September 2004.
Ulun kirimakan riak-riak pahinakan ulun salawas talu tahun lalu. Salawas Sri bulik ka banuanya manyambung sakulah. Ka jawa. Kaya ini bunyinya;
Ulun sudah jua mambuktiakan. Baharaganya sinarai jiwa nang lupau. Manjumput ari yang kada kawa tailah. Babujur ngalih malindaui hati nang marista. Mun kawa baucap, ulun kada sanggup lagi manyaurangan. Bahindap banyu mata. Saurang mambilas parih hadang-mahadang. Kada jua tapakui. Pahin maharap kada kawa sampai. Talalu. Ngalih banar.
Mun bulih manjapai. Tasapui saliput angin nang manyirau. Manambahi padih sampai ka bumbunan. Kada jua pahin talapas kartas puisi dewi malam dari ganggaman ulun. Mun tailah, ulu hati ulun manyamak. Kada tahu jua napa panyababnya. Tagal manyasak mun bahinak. Barang sajampal buku nasi kada kawa jua tataguk.
Maitihi kartas-kartas barian pian mambawa ulun ka alam subalah. Alam impian ulun. Pamungkas lara yang salawas ngini manjanjiakan kabahagiaan. Di tambah pulang papadah abah Ibui kalu hidup kada manyambung pahinakan wara tapi manyambung mimpi nang tapagat di rukui sang widi. Urang hidup harus jua baisian mimpi. Mun kada, apa jua gunanya manajaki ulin di madah pahumaan nang licak? Bila kadada tugalan wan harap masih ada carucuk bahagia.
Ulun supan bapadah nu pian kalu ulun kada kawa guring mun kada mambaca puisi-puisi pian nang kaya papikat ulun mambuai harapan nang talanjur jauh tatanam. Maka wan ini jua ulun baharap, mudahan pian di sana kawa manyirau panji-panji kapadihan hati ulun. Baganti buhauan nang salalu ulun ganang. Ulun di sini tatap haja kaya bahari. Mahadang.
Salalu manasbihi ngaran pian,
Syamsuddin
***
Bilang ribuan kata sudah ulun buhul manyambung asa ulun nang hara mahadang. Harap-maharap, mudahan hati ini kada tagampir wan nang lain. Sambil mahadang musim katam, ulun maulangi puisi-puisi bariannya. Babanarannya, tulisan pian itu kada tapi bagus. Tapi bagi ulun sampurna mawakili hati ulun nang saban malam kakadapan, bahanu kadinginan. Tapi, mun tabaca tulisan pian, ulun marasa nyaman. Guring pun asa nyanyak.
***
23 November 2004.
Ulun wayah ngini lagi mahabui parai. Mun kadada halangan ulun handak bulik ka Banjar. Hadangi ulun lah???... Salajur ulun handak manganalakan pian lawan kawal ulun. Ulun karindangan wan pahumaan wadah kita bamain katam-kataman di padang Haji Tukacil. Ulun handak mambawai kawal ulun ngitu ka sana jua, kita kena bamainan banih baumbai…. Ah… ulun kada tapi sabar lagi!
***
1 Januari 2005
Ulun kada kawa lagi marasa kamardikaan. Ulun taikat masih. Kada mardika. Ulun kada kawa manambaikan hati nang talanjur padih. Padih banar. Imbah ngitu ulun balas pulang suratnya;
Babujur? Pian datang kasia? Ulun hadangi pian. Kaina ulun kawani pian bakuliling. Pahumaan Haji Tukacil batambah pulang, tujuh burungan jadi kita puas manugalinya. Kabar pian ini, manyumangati ulun nang sawat tahilangan panjanakan gasan isuk. Lajui datang Sri…
Selalu menasbihi ngaran pian,
Ulun pura-pura umpat himung. Dalam surat pian nang ulun baca bakalian, sabujurnya hati ulun manangis. Tapi ulun bisa apa? Ulun hanya urang kampung yang kada kawa bepadah kada. Asal ulun kawa malihat pian bahagia. Ulun rila mengubur api di hati ulun. Ulun harus mehancurakan parih kasuban luka di hati. Mun pian jua mahandaki nyawa ulun. Ulun bariakan. Ulun sadar haja pang, siapa gerang diri ulun ngini. Ulun anak urang nang umpat maambil upah mangatam di pahumaan Haji Tukacil. Nang panghasilannya babaya ada. Babaya kawa hagan makan bapais lara.
***
Pitung hari ulun mahadang. Salawas itu jua, ulun mamintal ija-ijaan nang bungaran gasan pian mun sampai ka hadapan ulun. Tau tahunan ngini ulun taumpat-umpat pian. Taumpat katuju maulah puisi. Ulun sibuk memilah ija mana nang sakiranya pas gasan pian. Sri.
Satumat imbah ngitu ulun tadiam. Malamun. Ulun taingat waktu masih di Aliyah. Ulun taingat pulang apa-apa tentang pian. Ulun paling katuju maitihi pian. Tapi pian kada tahu. Ulun paling katuju menjanaki muha pian. Langkar banar. Lasung pipit pian, mambari kapingin.
Kakawalan nang lain ada bapadah kalu muha ulun ngini kada kalah wan pamain film Sahrukh Khan. Tapi ulun kada tapi mandangarakan pandiran bubuhannya kerana pian salalu baucap kalu ulun gin kada bungas. Tapi, mun kada bungas kanapa pian masih haja hakun bakawan wan ulun? Pian diam, mun ulun batakun macam ngitu. Pian kada kawa lagi baucap, imbah tu pian takurihing. Langkar banar.
***
“Kayapa habar pian?” Ujar pian pas tadapat.
“Kaya ngini pang…” jawab ulun sambil malihat panampilan pian nang jauh banar bidanya. Wayah dahulu pian kada bisa badandan. Tapi nang ngini… Pian bagincu. Pian makai baju nang mampas di awak. Ulun pangling.
“O.. iih… Ini Bastoro kawal yang ulun kisahakan…” Sambung pian sambil bapingkut ka pinggang lalakian nang bangaran Bastoro tadi.
Ulun asa hambar manyambut tangan lalakian nang badiri di higa pian. Ulun kada lagi manganali diri pian. Kada panampilan haja nang barubah tapi kalakuan pian jua taumpat baubah.
“Sri… Ini gasan pian…” ulun unjuk puisi-puisi ulun yang sawat tapintal sambil mahadang pian ka banjar.
“Makasih… ini, ulun handak mambawa Bastoro bakitar-kitar…” Imbah itu, pian menggandeng lalakian ngitu manjauh dari hadapan ulun. Sakali lagi, ulun bisa apa?
Ulun hanya bisa managuk banyu liur. Masam.
***
Pitung hari barikutnya pian datang ka rumah ulun. Pian datang saurangan.
“Ulun handak bulik ka Jawa.. Hari ini, kami sakaluargaan handak pindah ka Jawa!” Mandangar ucapan pian ulun kada kawa baucap apa-apa lagi. Ulun kada sanggup tapisah wan pian. Walau ulun tahu pian sudah… Sisa banyu mata ulun haja nang gugur mawakili padihnya hati. Ibarat burung, halarnya rabit mandangar barita Sri, pas ulun handak meragap pian. Pian bajauh, malah maninggalakan ulun dalam limpuar banyu mata. Banyu mata urang miskin, nang hatinya tacabik-cabik manimbal maras.
***
25 September 2007
Urang tacagal salajur takijajang lawan parigal ulun. Ulun kada hingkat batantan burinik banyu mata. Ulun kada lagi ludang bapikir. Ulun mahing kada tajua taparukui manulis. Ulun masih mamintal puisi. Itu pang lagi nang bisa mambantu ulun maarit padihnya batin.
Sri masih likat dipahinakan
Sasinggam Sri meliirakan sagumpal ricuh
Ulun kada rigi manimbal maras
Mangisai prasasti di padang huma
Sri masih likat dipahinakan
Manyirau papakirma nang manggantung
Di surau limpuar
Ka ujung-ujung parakit subalah
Sri masih likat dipahinakan
Bagagararak manyurung sasinggam pirucuk
Nang bagumpal di sanarai tasbih
Sambil baucap…
Puisi-puisi ulun kada lagi sampai ka tangan pian. Ujar kurir post, pian sudah pindah alamat. Ulun kada tahu kayapa pian wayah ini. Kada sadar banyu mata baburik. Ulun bisa haja disambat panangisan, tapi kaya apa lagi?
“Astagfirullah, ulun cari kamana-mana sakalinya pian kasia? Nah, himpuakan Sri ulun handak ka pasar hulu, bajual sayur!”
“Inggih…” Jawab ulun sambil mehapus banyu mata salajur merabit puisi yang hanyar haja tuntung di gawi. Tuntung itu, ulun mangunci lawang wan perasaan ulun nang tahambur baburinik. Kada lawas, ulun mandatangi anak ulun nang bapuat.
Hinip ulun manjanaki inya. Umurnya jalan talu minggu. Ulun pusuti bumbunannya, “Sri sayang, jangan tinggalakan abah nak lah?” Imbah ngitu, ulun ciumi dahinya…***
Tidak ada komentar:
Posting Komentar